گروه نرم افزاری آسمان

.[جلد اول]




اشاره

شادروان حاج ميرزا حسن فسائي مؤلف فارسنامه ناصري.
ص: 2

فهرست مطالب جلد اول و دوم فارسنامه ناصري‌

عكسها و تصويرها و نمودارهاي كتاب 1
مقدمه‌اي بر چاپ دوّم 7
مقدمه مصحح 9
زندگي و آثار ميرزا حسن فسائي خاندان: 13، نياكان: 14، پدر ميرزا حسن: 14، مادر ميرزا حسن: 15، حاج ميرزا حسن حسيني فسائي: 15، استادان ميرزا حسن: 16، شاگردان ميرزا حسن: 16، برادران حاج ميرزا حسن: 17، همسران حاج ميرزا حسن: 17، فرزندان حاج ميرزا حسن: 17، بني اعمام حاج ميرزا حسن: 19، بزرگان خاندان سادات دشتكي: 21، املاك ميرزا حسن: 24، مبارزه ميرزا حسن براي استرداد املاك وقفي: 25، سفرهاي حاج ميرزا حسن: 26، دوستان و معاشران ميرزا حسن: 28، شاعري حاج ميرزا حسن: 29، مرگ ميرزا حسن: 32، آثار ميرزا حسن: 34، چاپهاي فارسنامه ناصري: 38، منابع فارسنامه ناصري: 39، فهرست كلّي منابع فارسنامه ناصري: 43، نثر فارسنامه ناصري: 50، نمونه نثر ساده كتاب: 51، نمونه نثر مصنوع كتاب: 56، ديوانهاي شعر و شاعران مورد علاقه ميرزا حسن: 77، خصوصيّات واژگاني فارسنامه ناصري: 80، خصوصيات صرفي و نحوي فارسنامه ناصري: 85، افكار اجتماعي و انديشه‌هاي ميرزا حسن: 87، تحليلي از بخشهاي فارسنامه ناصري: 89، تحليلي از گفتار اول فارسنامه ناصري: 91، تحليلي از گفتار دوم فارسنامه: 111
فارسنامه ناصري و منابع تاريخي و جغرافيايي فارس و شيراز پيش از فارسنامه ناصري 124
كتابهايي درباره فارس و شهرستانهاي آن از قاجاريه به بعد 129
ترجمه فارسنامه ناصري 136
ص: 3
پارس و شهرستانهاي آن در شاهنامه فردوسي 139
تاريخ فارسنامه ناصري: گفتار اوّل 1- مقدمه مؤلف 167
1- 2- وقايع رحلت حضرت رسول (ص) 171
2- 2- وقايع فارس در روزگار خلافت ابو بكر 172
3- 2- وقايع فارس در روزگار خلافت عمر 172
4- 2- وقايع فارس در روزگار خلافت عثمان 179
5- 2- وقايع فارس در روزگار خلافت علي بن ابيطالب (ع) 181
8 و 7 و 6- 2- وقايع فارس در روزگار حضرت امام حسن (ع) و معاوية ابن ابي سفيان و يزيد 182
10 و 9- 2- وقايع فارس در روزگار مروان بن حكم و عبد الملك بن مروان 185
12 و 11- 2- وقايع فارس در روزگار وليد پسر عبد الملك و سليمان بن عبد الملك 191
13- 2- وقايع فارس در روزگار عمر بن عبد العزيز 192
16 و 15 و 14- 2- وقايع فارس در روزگار يزيد بن عبد الملك و هشام بن عبد الملك و وليد بن زيد 194
19 و 18 و 17- 2- وقايع فارس در روزگار يزيد بن وليد بن عبد الملك و ابراهيم بن وليد، مروان بن محمد بن مروان 195
3- وقايع فارس در روزگار حكومت عباس 197
1- 3- وقايع فارس در روزگار عبد الله سفّاح 198
2- 3- وقايع فارس در روزگار ابو جعفر منصور 199
5 و 4 و 3- 3- وقايع فارس در روزگار مهدي محمد بن منصور و مهدي و موسي هادي بن مهدي 200
6- 3- وقايع فارس در روزگار هارون الرشيد 201
7- 3- وقايع فارس در روزگار مأمون 202
8- 3- وقايع فارس در روزگار المعتصم بالله 204
9- 3- وقايع فارس در روزگار جعفر بن محمد معتصم (المتوكل علي الله) و
ص: 4
منتصر 205
10- 3- وقايع فارس در روزگار المستعين بالله 207
11- 3- وقايع فارس در روزگار المعتز بالله 208
12- 3- وقايع فارس در روزگار مهتدي بالله 209
13- 3- وقايع فارس در روزگار المعتمد علي الله 210
14- 3- وقايع فارس در روزگار المعتضد بالله 212
15- 3- وقايع فارس در روزگار المكتفي بالله 213
4- وقايع فارس در روزگار صفاريان 213
5- وقايع فارس در روزگار آل بويه: عماد الدوله 215
1- 5- وقايع فارس در روزگار ركن الله 218
2- 5- وقايع فارس در روزگار عضد الدوله 218
3- 5- وقايع فارس در روزگار شرف الدوله 223
4- 5- وقايع فارس در روزگار ابو علي بن شرف الدوله 224
5- 5- وقايع فارس در روزگار صمصام الدوله 225
6- 5- وقايع فارس در روزگار بهاء الدوله 226
7- 5- وقايع فارس در روزگار ابو شجاع سلطان الدوله 227
8- 5- وقايع فارس در روزگار ابو الفوارس 228
9- 5- وقايع فارس در روزگار ابو كالنجار 229
10- 5- وقايع فارس در روزگار ابو منصور فولادستون 231
6- وقايع فارس در روزگار سلاجقه 232
1- 6- وقايع فارس در روزگار طغرل 232
2- 6- وقايع فارس در روزگار الب ارسلان 233
4 و 3- وقايع فارس در روزگار ملكشاه و بركيارق 235
5- 6- وقايع فارس در روزگار سلطان محمد 236
6- 6- وقايع فارس در روزگار سلطان محمود 242
7- 6- وقايع فارس در روزگار سنجر 243
8- 6- وقايع فارس در روزگار سلطان محمد، ملكشاه بن محمود 243
ص: 5
7- اتابكان 243
1- 7- اتابك ايلدگز و اتابك مظفر 248
2- 7- اتابك شمله 249
3- 7- مظفر الدين تكلّه 249
سعد بن اتابك زنگي: 252، مظفر الدين قتلغ خان ابو بكر: 255، اتابك سعد بن ابو بكر: 263، تركان خاتون: 263
8- وقايع فارس در دوره مغول و تيموري، اتابكان و تركمانان 266
هلاكو: 267، اباقاآن: 267، نكودار: 273، ارغون: 275، كياخاتون: 279، بايدو خان: 281، غازان خان: 282، سلطان محمد خدابنده: 288، سلطان ابو سعيد بهادر خان: 289، مظفريان: 290، ارپا خان: 291، موسي خان: 293، سلطان محمد خان: 293، جلال الدين مسعود شاه: 295، ساتي بيگ:
295، سليمان خان: 295، امير شيخ حسن كوچك: 296، شاه شيخ ابو اسحق: 298، امير مبارز الدين:
298، شاه شجاع: 307، سلطان زين العابدين: 318، تيمور گوركان: 320، شاه منصور: 321، تيمور:
322، تا پايان كار آل مظفر: 324، اميرزاده پير محمد: 324، شاهرخ: 329، سلطان محمد: 341، بابر: 341، الغ بيگ: 343، ميرزا عبد الله شيرازي: 346، ميرزا ابو سعيد: 346، قرايوسف تركمان:
346، پير بداق: 346، ميرزا سلطان ابو سعيد: 349، يعقوب بهادر: 350، ميرزا بايسنقر: 354، امير ابيه سلطان: 357.
9- وقايع فارس در روزگار صفويه 361
شاه اسماعيل: 361، شاه طهماسب: 386، اسماعيل ثاني: 413، فخر النساء: 417، حمزه ميرزا:
417، شاه عباس: 419، شاه صفي: 471، شاه عباس ثاني: 477، شاه سليمان: 486، شاه سلطان حسين: 491، طهماسب ثاني: 501.
10- افاغنه 496
محمود افغان: 496، اشرف افغان: 504.
11- افشاريه 510
نادر: 510، شاهرخ: 511.
12- زنديه 588
كريم خان زند: 588، زكي خان: 619، ابو الفتح خان: 620، صادق خان: 620، عليمراد خان: 624، جعفر خان: 630، صيد مردان خان: 640، لطف علي خان: 641.
ص: 6
13- قاجاريه 610
آقا محمد خان: 610، فتح علي شاه: 670، محمد شاه: 761، ناصر الدين شاه: 787.
تاريخ فارسنامه ناصري: گفتار دوم 1- فارس
مقدمه: 871، هواي فارس: 872، زمين فارس: 873، زراعت و انواع جانوران فارس: 874، طول و عرض قبله مسلمانان: 871، عرض و طول بلد: 883، معرفت سمت قبله: 887، بيان اقاليم: 889، عرض و طول فارس: 899، بهرهاي مملكت فارس: 899.
2- شيراز 900
پايتخت مملكت فارس: 900، بناي شهر شيراز: 901، باروي شهر شيراز: 902، هواي شيراز: 903، آبهاي شيراز: 903، صحراي شيراز: 904، عرض و طول شيراز: 906، يازده محله شيراز: 908، محله اسحق بيگ: 911، محله بازار مرغ: 921، محله بالا كفت: 959، محله درب شاهزاده: 972، محله درب مسجد نو: 981، محله سرباغ: 985، محله سردزك: 1035، محله سنگ سياه: 1069، محله لب آب: 1080، محله ميدان شاه: 1091، محله يهود: 1183، بقاع و تكاياي شيراز: 1186، مساجد مسلمانان شيراز: 1205، مدرسه‌هاي شيراز: 1220، كاروانسراهاي شيراز: 1225، باغها و بساتين خارج و داخل شيراز: 1227.
3- بلوكات فارس
بلوك اقليد: 1238، بلوك آباده طشك: 1242، بلوك ابرج: 1243، بلوك ابرقوه: 1244، بلوك اربعه: 1246، بلوك اردكان فارس: 1248، بلوك ارسنجان: 1250، بلوك اسير: 1253، بلوك اصطهبانات: 1255، بلوك افزر: 1261، جزيره بحرين: 1263، بلوك بشاگرد: 1265، بلوك بوانات: 1266، بلوك بيدشهر و جويم: 1268، بلوك بيضا: 1270، خشت: 1296، خفر:
1298، خنج: 1302، خواجه: 1305، داراب: 1306، دزكرد: 1318، دشتستان: 1319، (انگالي: 1323، اهرم: 1324، خاويز: 1324، برازجان: 1324، تنگستان: 1326، حياط داود:
1327، خورموج: 1328، دالكي: 1328، رود حلّه: 1329، زنگنه: 1329، زيراه: 1330، شبانكاره: 1330، گناوه: 1332، مضافات بوشهر: 1333، ريشهر: 1334، بلوك دشتي: 1335، بردستان دشتي: 1338، ناحيه بلوك: 1339، سناوشنبه: 1340، طسوج: 1341، ماندستان:
1341)، بلوك رامجرد: 1343، رامهرمز: 1346، رودان و احمدي: 1348، بلوك سبعه (بيونج:
ص: 7
1351، خشن‌آباد: 1351، طارم: 1351، فارغان: 1352، فرگ: 1353، فين و گهره: 1353، گله‌گاه: 1355)، سرچاهان: 1355، سرحد چاردانگه: 1356، سرحد شش ناحيه: 1358، سروستان:
1360، بلوك سياخ: 1370، شبانكاره: 1373، صيمكان: 1374، عباسي: 1376، علامرو دشت:
1382، فامور: 1383، فراشبند: 1385، فسا: 1386، فلّاحي: 1413، فيروزآباد: 1416، قونقري: 1424، كمين: 1461، كنگان: 1462، كوار: 1464، كوه‌گيلويه: 1466، (باشت:
1471، بلاد شاپور: 1471، تل خسروي: 1472، حومه ارجان: 1473، رون: 1473، زيدون، كوه‌مره، ليراوي: 1474، باوي: 1480، بويراحمد: 1481، چرام: 1485، دشمن زياري: 1487، ده‌دشت: 1487، نوئي: 1489، طيبي: 1491، ليراوي دشت و ايل يوسفي: 1492، حومه بهبهان:
1493، زيدون: 1495، ليراوي: 1496، كوه مره دشت: 1499)، بلوك لارستان: 1519، فومستان: 1521، ناحيه كورستان: 1521، مائين: 1525، مالكي: 1525، ماهور ميلاتي: 1527، مرودشت: 1557، مشهد ام النبي يا مشهد مادر سليمان يا مشهد مرغاب: 1558، ممسني: 1560، ميمند: 1565، نيريز: 1566.
شعر مؤلف درباره فارس 1572
4- ايلات مملكت فارس 1573
5- جزيره‌هاي درياي فارس 1586
6- چشمه‌هاي مشهور مملكت فارس 1591
7- رودخانه‌هاي مملكت فارس 1600
8- رودخانه‌هاي مملكت فارس 1602
9- صحراهاي مملكت فارس 1614
10- طوايف متفرقه مملكت فارس 1616
11- قلعه‌هاي كوهي مملكت فارس 1620
12- كوههاي مشهور مملكت فارس 1633
13- معدنهاي مملكت فارس 1637
14- فهرست نام بلوكات و نواحي و دهات مملكت فارس 1640
15- حكم ديوانخانه عدليه 1674
16- مثنوي پايان فارسنامه 1675
17- نقشه بافت قديمي شيراز 1677
ص: 8
18- نقشه راهنماي استان فارس 1678
19- فهرست نام كسان در متن كتاب 1679
20- فهرست نام كسان در مقدمه كتاب 1933
21- فهرست نام جايها 1971
22- فهرست اشعار 2063
23- فهرست نام كتابها 2133
تعليقات (1) 2163
تعليقات (2) 2175
ص: 1

فهرست عكسها و تصويرها و نمودارهاي كتاب فارسنامه ناصري و منابع آنها

1- عكس صفحه 7 (از كتاب اقليم پارس): حاج ميرزا حسن حسيني فسائي.
2- عكسهاي صفحه 33 از دكتر منصور رستگار فسائي: آرامگاه حاج ميرزا حسن حسيني فسائي و گچ‌بري سقف آرامگاه.
3- عكس صفحه 49: صفحه‌اي از قرآن حسن، تفسير حاج ميرزا حسن حسيني فسائي.
4- عكس صفحه 76: حاج ميرزا سيد علي (اصل عكس در بقعه مدرسه منصوريه).
5- عكس صفحه 90: اولاد حاج ميرزا حسن حسيني فسائي (اصل عكس در بقعه مدرسه منصوريه).
6- عكس صفحات 352 و 354: فرمان معافي موقوفه مدرسه منصوريه (از متن فارسنامه ناصري).
7- فرمان صفحه 867 در مورد شكايتهاي مؤلّف فارسنامه (از متن فارسنامه ناصري).
8- نمودارهاي صفحه 878 (از متن فارسنامه ناصري).
9- نمودار صفحه 880 (از متن فارسنامه ناصري).
10- صفحه 888: دايره هنديه (بازسازي شده بر اساس متن فارسنامه ناصري).
11- نمودارهاي صفحه 890 (بازسازي شده بر اساس متن فارسنامه ناصري).
12- صفحه 892: درجات و دقايق در خطّ استوا (از متن فارسنامه ناصري).
13- نمودار صفحه 894 (بازسازي شده بر اساس متن فارسنامه ناصري).
14- صفحه 895: نقشه مملكت فارس (از متن فارسنامه ناصري).
15- صفحات 896 و 897: نقشه مملكت فارس (از متن فارسنامه ناصري).
16- صفحه 907: نقشه هوايي شهر شيراز (از كتاب بافت قديم شيراز).
17- صفحه 909: نقشه بافت قديمي شيراز (از كتاب بافت قديمي شيراز).
18- صفحه 912: عكس حاجي آقا سيد علي اكبر فال اسيري (از وقايع اتفاقيه).
19- صفحه 913: آرامگاه حافظ (از وقايع اتفاقيه).
ص: 2
20- صفحه 953: ميرزا محمد علي خان شيرازي (از حقوق‌بگيران انگليس در ايران).
21- صفحه عكس صفحه 991: وصال شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
22- صفحه 992: نمونه خط وصال (از كتاب گلشن وصال).
23- صفحه 994: نمونه خط وصال (از كتاب گلشن وصال).
24- صفحه 996: وصال و فرزندانش (از كتاب گلشن وصال).
25- صفحه 997: تمثال وقار شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
26- صفحه 998: نمونه خط وقار (از كتاب گلشن وصال).
27- صفحه 999: نمونه خط وقار (از كتاب گلشن وصال).
28- صفحه 1002 و 1003: (از كتاب گلشن وصال).
29- صفحه 1005: تمثال حكيم شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
30- صفحه 1006: نمونه خط حكيم (از كتاب گلشن وصال).
31- صفحه 1008: تمثال داوري (از كتاب گلشن وصال).
32- صفحه 1009: نمونه خط داوري (از كتاب گلشن وصال).
33- صفحه 1011: تمثال فرهنگ شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
34- صفحه 1012: نمونه خط فرهنگ (از كتاب گلشن وصال).
35- صفحه 1014: تمثال توحيد (از كتاب گلشن وصال).
36- صفحه 1015: نمونه خط توحيد (از كتاب گلشن وصال).
37- صفحه 1017: تمثال يزداني (از كتاب گلشن وصال).
38- صفحه 1018: نمونه خط و نقاشي يزداني (از كتاب گلشن وصال).
39- صفحه 1019: تمثال همت شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
40- صفحه 1020: تمثال عشرت شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
41- صفحه 1021: تمثال رحمت شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
42- صفحه 1022: روحاني شيرازي (از كتاب گلشن وصال).
43- صفحه 1023: نمونه خط و نقاشي روحاني (از كتاب گلشن وصال).
44- صفحه 1050: چند تن از فرزندان حاج ميرزا حسن فسائي (اصل عكس، در بقعه مدرسه منصوريه است).
45- صفحه 1092: پسران فرمانفرما (عكس از كتاب حقوق‌بگيران انگليس).
ص: 3
46- صفحه 1128: عكس قاآني يا يغماي جندقي (از كتاب: از صبا تا نيما).
47- صفحه 1167: شيخ روزبهان (از كتاب آتشكده).
48- صفحه 1168: پيشاني سنگ قبر شيخ روزبهان اول (از اقليم پارس).
49- صفحه 1172: شوريده، فصيح الملك (از غزليات شوريده شيرازي).
50- صفحه 1187: داخل حرم و ضريح حضرت شاه‌چراغ (از شيراز در گذشته و حال).
51- صفحه 1188: ديوان و گنبد حضرت سيد مير محمد (از شيراز در گذشته و حال).
52- صفحه 1189: بقعه سيد علاء الدين حسين (از شيراز در گذشته و حال).
53- صفحه 1190: نقاشي بقعه حضرت سيد علاء الدين حسين (از آثار عجم).
54- صفحه 1191: بقعه حضرت شاه مير علي حمزه (از آثار عجم).
55- صفحه 1193: بقعه ابش خاتون (از اقليم پارس).
56- صفحه 1196: قبر شيخ ابو زرعه.
57- صفحه 1197: عكس يكي از لوحهاي موجود در بقعه شيخ ابو زرعه.
58- صفحه 1198: آرامگاه باباكوهي.
59- صفحه 1199: ايوان بزرگ و عمارت هفت تن (از شيراز در گذشته و حال).
60- صفحه 1201: آرامگاه سعدي از جنوب غربي (از شيراز در گذشته و حال).
61- صفحه 1202: سنگهاي قبر چهل‌تنان (از شيراز در گذشته و حال).
62- صفحه 1204: آرامگاه شيخ روزبهان فسائي (از شيراز در گذشته و حال).
63- صفحه 1205: يكي از سنگابهاي مسجد جامع عتيق در موزه پاريس (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
64- صفحه 1206: محراب مسجد جامع عتيق (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
65- صفحه 1207: درب شمالي مسجد جامع عتيق شيراز (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
66- صفحه 1207: كاشيكاري سردرب دوازده امام و طاق مرواريد (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
67- صفحه 1208: كاشيكاري سقف مرواريد (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
68- صفحه 1210: ضلع شرقي خدايخانه و منظره خدايخانه (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع عتيق).
69- 1211: كتيبه معرق ثلث سردر ورودي غربي مسجد جامع (ساختمان و شرح آثار مسجد جامع
ص: 4
عتيق).
70- صفحه 1212: جبهه شمالي مسجد نو.
71- صفحه 1213: مسجد نو.
72- صفحه 1214: شبستان بزرگ مسجد وكيل (از تاريخچه مسجد جامع سلطاني وكيل).
73- صفحه 1215: چهل و هشت ستون مسجد وكيل (از تاريخچه مسجد جامع سلطاني وكيل).
74- صفحه 1216: منبر چهارده پله و سردر ورودي شبستان مسجد وكيل (از تاريخچه مسجد جامع سلطاني وكيل).
75- صفحه 1217: طاق مرواريد (از تاريخچه مسجد جامع سلطان وكيل).
76- صفحه 1221: كاشيكاري معرق سقف دهليز ورودي مدرسه خان.
77- صفحه 1222: سردر مدرسه خان.
78- مدرسه حكيم.
79- صفحه 1228: سرو ناز در باغ ارم شيراز.
80- صفحه 1229: عمارت قديم باغ تخت- باغ تخت در اوائل قاجار (از بافت قديمي شيراز).
81- صفحه 1230: بقاياي باغ تخت (از بافت قديمي شيراز).
82- صفحه 1232: باغ دلگشا و كوشك آن.
83- صفحه 1252: خط نسخ محمد حسين ارسنجاني و مرحوم محمد علي اشرف الكتاب.
84- صفحه 1290: بيشه برم دلك و تماثيل برم دلك (از متن فارسنامه ناصري).
85- صفحه 1291: تماثيل قصر ابو نصر- صورت عمارت خرابه كياني (از متن فارسنامه ناصري).
86- صفحه 1308: صورت مسجد سنگي داراب و صورتهاي كياني نقش رستم (از متن فارسنامه ناصري).
87- صفحه 1309: نقشه مسجد جامع داراب (از اقليم پارس).
88- صفحه 1310: دهانه شمال غربي ايوان مسجد جامع داراب (از اقليم پارس).
89- صفحه 1311: تصاوير جنوب غربي و مناره جنوبي مسجد جامع داراب (از اقليم پارس).
90- صفحه 1312: نقاشي مسجد جامع داراب (از آثار عجم).
91- صفحه 1313: نقش شاپور داراب (از آثار عجم).
92- صفحه 1361: كاخ سروستان در زمان بهرام گور- چهارطاق سروستان (از فرهنگ مردم سروستان).
ص: 5
93- صفحه 1362: كاخ ايوان كرخه (از فرهنگ مردم سروستان).
94- صفحه 1363: داخل كاخ بهرام گور در سروستان (از فرهنگ مردم سروستان).
95- صفحه 1364: داخل كاخ بهرام گور در سروستان (از فرهنگ مردم سروستان).
96- صفحه 1366: مقبره شيخ يوسف (از فرهنگ مردم سروستان).
97- صفحه 1367: سه در شيخ يوسف (از فرهنگ مردم سروستان).
98- صفحه 1371: نقشه سيراف (از آثار شهرهاي باستاني خليج فارس).
99- صفحه 1372: نقشه محل خرابه‌هاي سيراف در بندر طاهري (آثار شهرهاي باستاني خليج فارس).
100- صفحه 1378: نقشه جغرافيايي گمرون و سورو (از آثار شهرهاي باستاني خليج فارس).
101- صفحه 1386: منظره‌اي از باغ ملي شهرستان فسا (از كتاب آتشكده).
102- صفحه 1387: نقشه شهرستان فسا (ترسيم آقاي علي اكبر حكمت).
103- صفحه 1389: امامزاده حسن فسا (از كتاب آتشكده).
104- صفحه 1390: سرو دريمي (از كتاب آتشكده).
105- صفحه 1396: نمونه شعر و خط نعمت فسائي.
106- صفحه 1402: ميرزا محمود خان نعمت فسائي.
107- صفحه 1404: نمونه خط مرحوم ميرزا سيد علي فسائي.
108- صفحه 1417: صورتهاي اول تنگ فيروزآباد و ميان تنگ فيروزآباد (از متن فارسنامه ناصري).
109- صفحه 1421: عمارات آتشكده فيروزآباد فارس (از متن فارسنامه ناصري).
110- صفحه 1422: آتشكده فيروزآباد (از آثار عجم).
111- صفحه 1431: شكار گنجشك (از متن فارسنامه ناصري).
112- صفحه 1432: پيروزي شاپور اول بر والرين (از اقليم پارس).
113- صفحه 1433: نقش پيروزي شاپور اول بر والرين در تنگ چوگان (از اقليم پارس).
114- صفحه 1434: نقش پيروزي شاپور بر والرين در تنگ چوگان (از اقليم پارس).
115- صفحه 1435: مجسمه بزرگ شاپور در شكفت شاپور (از اقليم پارس).
116- صفحه 1455: منظره شرقي بند امير (از اقليم پارس).
117- صفحه 1468: صورتهاي كياني كوه‌گيلويه در تنگ سروك (از متن فارسنامه ناصري).
118- صفحه 1532: نقوش برجسته نمايندگان گيليكيه (از اقليم پارس).
ص: 6
119- صفحه 1533: نقوش برجسته نمايندگان گيليكيه (از اقليم پارس).
120- صفحه 1534: نقوش برجسته نمايندگان فنيقيه (از كتاب تخت‌جمشيد اشميت).
121- صفحه 1535: نقوش برجسته نمايندگان يونان و سارد و هند (از كتاب تخت‌جمشيد اشميت).
122- صفحه 1536: دورنماي تخت جمشيد (از اقليم پارس).
123- صفحه 1537: جبهه خارج آرامگاه داريوش اول (از اقليم پارس).
124- صفحه 1538: نقش برجسته نرسي (از اقليم پارس).
125- صفحه 1539: صورت عمارات تخت جمشيد (از متن فارسنامه ناصري).
126- صفحه 1541: كتيبه داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
127- صفحه 1542: كتيبه داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
128- صفحه 1544: كتيبه داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
129- صفحه 1546: كتيبه داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
130- صفحه 1548: كتيبه داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
131- صفحه 1550: نقوش نمايندگان داريوش (از فرمانهاي شاهنشاهان هخامنشي).
132- صفحه 1559: مشهد ام النبي.
133- صفحه 1559: مشهد ام النبي (از فرصت شيرازي در آثار عجم).
134- صفحه 1574 و 1575: نقشه پراكندگي ايلات و عشاير ايران (از كتاب ايرانشهر).
135- صفحه 1593: چشمه جوشك (از بافت قديمي شيراز).
136- صفحه 1597: خنب آتشكده فسا (فرصت الدوله، آثار عجم).
137- صفحه 1624: قلعه اشكنوان (فرصت الدوله، آثار عجم).
138- صفحه 1624: قلعه تبر (فرصت الدوله، آثار عجم).
139- صفحه 1626: قلعه دختر اصطهبانات (از اقليم پارس).
140- صفحه 1627: بند امير (فرصت الدوله، آثار عجم).
141- صفحه 1674: حكم ديوانخانه عدليه (از متن فارسنامه ناصري).
142- صفحه 1677: بافت قديمي شيراز (از بافت قديمي شيراز).
143- صفحه 1678: نقشه راهنماي استان فارس (از گيتاشناسي).
144- نقشه سياحتي استان فارس از انتشارات فارس‌شناسي.
145- نقشه فارس، ترسيم ميرزا حسن فسائي.
ص: 7

مقدمه‌اي بر چاپ دوم‌

يزدان پاك را سپاس مي‌گزارم كه چاپ اوّل فارسنامه ناصري را- به تصحيح و تحشيه اينجانب- با اقبال اهل ادب و فرهنگ‌دوستان ايراني روبه‌رو ساخت و در نتيجه اين كتاب، در زمره كتب برگزيده سال 1367 جمهوري اسلامي ايران در رشته تاريخ درآمد و نسخ آن بزودي ناياب گرديد.
در چاپ دوم بر آن شدم تا ضمن رفع نقايص و كاستي‌هاي چاپ اوّل، مطالب تازه‌اي همچون فهرست مطالب، فهرست عكسها و تصاوير را بر كتاب بيفزايم.
وظيفه خود مي‌دانم تا از همكار ارجمند آقاي دكتر محمود طاووسي، استاد محترم دانشگاه شيراز، كه اينجانب را به رفع برخي از نقايص چاپ اول راهنمايي فرمودند و جناب آقاي دكتر محمد رضا محرّري، استاد دانشگاه علوم پزشكي شيراز، كه خطّ روي جلد چاپ دوم را مرقوم فرمودند و داوران دانشمندي كه اين كتاب را به عنوان كتاب سال 1367 جمهوري اسلامي برگزيدند و مسؤولان و كاركنان محترم انتشارات اميركبير كه زحمات مربوط به تجديد چاپ كتاب را بر عهده گرفتند و آقاي چمن‌خواه كه نامنامه تازه‌اي براي كتاب فراهم آوردند، صميمانه سپاس‌گزاري كنم و از خداي بزرگ، توفيق همگي آنان را آرزو نمايم.
دكتر منصور رستگار فسائي استاد دانشگاه شيراز شيراز، فروردين 1369